حمد الهی

این سوره در «مکّه» نازل شده و داراى هفت آیه است»

ویژگیهاى سوره حمد:

1- این سوره اساسا با سوره‏هاى دیگر قرآن از نظر لحن و آهنگ فرق روشنى دارد زیرا در این سوره خداوند طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته است. آغاز این سوره با حمد و ستایش پروردگار شروع و با ابراز ایمان به مبدء و معاد (خداشناسى و ایمان به رستاخیز) ادامه و با تقاضاها و نیازهاى بندگان پایان مى‏گیرد.

2- سوره حمد، اساس قرآن است، در حدیثى از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و اله مى‏خوانیم که: «الحمد امّ القرآن» و این به هنگامى بود که «جابر بن عبد اللّه انصارى» خدمت پیامبر صلّى اللّه علیه و اله رسید، پیامبر صلّى اللّه علیه و اله به او فرمود: «آیا برترین سوره‏اى را که خدا در کتابش نازل کرده به تو تعلیم کنم». جابر عرض کرد آرى پدر و مادرم به فدایت باد، به من تعلیم کن، پیامبر صلّى اللّه علیه و اله سوره حمد که امّ الکتاب است به او آموخت.

سپس اضافه فرمود: «این سوره شفاى هر دردى است مگر مرگ».

«امّ» به معنى اساس و ریشه است.

شاید به همین دلیل «ابن عباس» مفسر معروف مى‏گوید: «هر چیزى اساس و شالوده‏اى دارد ... و اساس و زیر بناى قرآن، سوره حمد است».

3- در آیات قرآن سوره حمد به عنوان یک موهبت بزرگ به پیامبر صلّى اللّه علیه و اله برگزیده تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 24

معرفى شده، و در برابر کل قرآن قرار گرفته است، آنجا که مى‏فرماید: «ما به تو سوره حمد که هفت آیه است و دوبار نازل شده دادیم همچنین قرآن بزرگ بخشیدیم» «1».